Trào lưu “AI hóa nàng tiên cá”: Khi sáng tạo ảo diệu tiềm ẩn rủi ro dữ liệu cá nhân

Trong thời đại AI bùng nổ, các trào lưu trên mạng xã hội không chỉ mang tính giải trí mà còn phản ánh xu hướng công nghệ, văn hóa và hành vi số của giới trẻ. Một trong những xu hướng thu hút sự chú ý gần đây là trào lưu “AI hóa nàng tiên cá” – nơi người dùng có thể biến mình thành một phiên bản nàng tiên cá lung linh dưới biển sâu nhờ các công cụ AI. Tuy nhiên, ẩn sau vẻ đẹp huyền ảo và sức hút thị giác ấy lại là những lo ngại đáng suy ngẫm về quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu.

“AI hóa nàng tiên cá” là gì và vì sao gây sốt?

Trào lưu “AI hóa nàng tiên cá” sử dụng các nền tảng trí tuệ nhân tạo để biến ảnh chân dung hoặc video của người dùng thành hình ảnh nàng tiên cá theo phong cách fantasy. Người dùng chỉ cần tải ảnh lên, chọn hiệu ứng mong muốn, và trong vài giây – AI sẽ tạo ra phiên bản huyền ảo với vảy cá lấp lánh, mái tóc bồng bềnh, làn da phát sáng cùng khung cảnh biển cả mộng mơ. Trào lưu này đang lan rộng trên TikTok, Facebook, Instagram với hàng triệu lượt chia sẻ và hashtag liên quan như #AIMermaid, #MermaidYou hay #FantasyFilter.

Sự hấp dẫn đến từ yếu tố thẩm mỹ cao, thao tác đơn giản, và cảm giác "thoát ly thực tại" mà AI mang lại. Không ít người xem đây là cách để thể hiện phong cách cá nhân độc đáo, hoặc đơn thuần là một cách giải trí nhẹ nhàng. Ngoài ra, việc kết hợp trào lưu với âm nhạc trending, hiệu ứng chuyển động ảo và khả năng cá nhân hóa đã khiến cho hiệu ứng nàng tiên cá trở thành một “hiện tượng” lan tỏa mạnh mẽ.

Cảnh báo từ chuyên gia và cơ quan chức năng về nguy cơ chia sẻ dữ liệu cá nhân

Dù hấp dẫn, việc chia sẻ ảnh khuôn mặt cá nhân cho các nền tảng AI không rõ nguồn gốc vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Theo các chuyên gia an ninh mạng, ảnh chân dung là một dạng dữ liệu sinh trắc học có giá trị cao – có thể bị lợi dụng để:

- Tạo nội dung deepfake nhằm mục đích giả mạo;

- Mạo danh trong các hệ thống nhận diện khuôn mặt;

- Đánh cắp tài khoản mạng xã hội, ngân hàng;

- Bị thu thập để bán dữ liệu cho các tổ chức bên thứ ba;

- Bị khai thác vào các mục đích tiếp thị hoặc quảng cáo nhắm mục tiêu mà người dùng không kiểm soát được.

Theo Phòng An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tỉnh Tây Ninh, một số ứng dụng tạo hiệu ứng tiên cá hiện nay không minh bạch về cách lưu trữ và xử lý dữ liệu người dùng. Điều khoản sử dụng thường mơ hồ hoặc cho phép nền tảng toàn quyền sử dụng hình ảnh đã tạo cho mục đích quảng cáo hoặc thương mại mà người dùng không hề hay biết. Việc “chơi cho vui” có thể trở thành hành vi vô tình cung cấp dữ liệu quý giá cho những bên thứ ba không rõ danh tính.

Thách thức pháp lý và quản lý dữ liệu xuyên biên giới

Phần lớn các ứng dụng AI hiện nay đặt máy chủ ở nước ngoài, khiến việc kiểm soát, xử lý khi có vi phạm dữ liệu trở nên rất khó khăn. Khi người dùng muốn khiếu nại hoặc yêu cầu xóa bỏ dữ liệu, hầu như không có cách liên hệ hiệu quả. Mặt khác, cơ chế thực thi pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, khiến người dùng càng trở nên dễ bị tổn thương trong không gian số.

Theo các chuyên gia pháp lý, cần sớm có quy định cụ thể về việc các nền tảng quốc tế sử dụng dữ liệu người Việt, trong đó yêu cầu rõ ràng về minh bạch hóa thông tin và lưu trữ dữ liệu trong nước để tiện kiểm soát.

Khuyến nghị từ chuyên gia

Để tham gia các trào lưu như “AI hóa nàng tiên cá” một cách an toàn, người dùng nên:

1. Cân nhắc kỹ trước khi tải ảnh chân dung lên các ứng dụng tạo hiệu ứng AI;

2. Chỉ sử dụng nền tảng có chính sách bảo mật rõ ràng và minh bạch;

3. Đọc kỹ điều khoản sử dụng, tránh đồng ý vô thức với các điều khoản bất lợi;

4. Tránh chia sẻ công khai hình ảnh đã tạo trên mạng nếu không thực sự cần thiết;

5. Xóa ảnh sau khi sử dụng nếu nền tảng cho phép;

6. Ưu tiên sử dụng các công cụ AI do các tổ chức đáng tin cậy hoặc trong nước phát triển.

Kết luận: Huyền ảo nhưng cần tỉnh táo

Trào lưu “AI hóa nàng tiên cá” là minh chứng cho sức mạnh sáng tạo của công nghệ và nhu cầu thể hiện bản thân trong không gian số. Nhưng giữa làn sóng đó, người dùng cần tỉnh táo để bảo vệ mình trước những rủi ro an ninh tiềm ẩn. Sáng tạo và an toàn – cả hai đều quan trọng trong kỷ nguyên số ngày nay. Khi sử dụng các công cụ AI, mỗi cá nhân nên đặt câu hỏi: cái giá của vẻ đẹp ảo là gì – và liệu bạn đã sẵn sàng đánh đổi bao nhiêu quyền riêng tư cho một phút lung linh trên mạng xã hội?

Phòng an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao